Deze blogpost is geschreven door: Luminescence

Mythologie: het Ros Beiaard
Hoi! Vandaag hebben we een heel leuk onderwerp op de planning staan: de sage van het Ros Beiaard en de Vier Heemskinderen! Dit legendarische verhaal uit de 9e eeuw na Christus wordt nog steeds verteld en voor goede redenen: het is een zeer interessante sage, vol met spannende actie en de intriges van het hof! Benieuwd geworden? Lees snel verder!
 
Oorsprong
Lang, lang geleden was er een graaf: Aymon. Samen met Aye, de zus van Karel de Grote, had hij vier zonen, die naar oude traditie een paard als geschenk kregen. De jongste zoon, Reinout, was echter zo sterk dat hij zijn eerste rijdier per ongeluk doodde; de tweede brak bij de eerste rit zijn benen. Maar Aymon wist raad: in plaats van een normaal paard, zou Reinout de hengst Beiaard krijgen, een driftig en vreselijk sterk dier, dat opgesloten zat in een plaatselijke burcht. Toen Reinout de burcht binnenkwam, trapte Beiaard hem enkele meters achteruit; maar Reinout gaf niet op en ging het gevecht aan. Na een heroïsche strijd slaagde hij erin het paard te overmeesteren en vanaf dat moment was Beiaard Reinouts trouwe ros.
 
Maar aan het hof liepen de spanningen hoog op: na een ruzie tussen Lodewijk, de zoon van Karel de Grote, en Reinout, vermoordde onze geliefde held zijn bloedeigen neef! Koning Karel was not amused door de dood van zijn zoon en achtervolgde Reinout en zijn broers, die wegvluchtten op de rug van het Ros Beiaard. Hoewel die vier wisten te ontsnappen, slaagde Karel erin Aymon (de vader van de broers en tevens een belangrijke graaf) gevangen te nemen. Vrede en het vrijlaten van Aymon zou onder één voorwaarde gebeuren: Karel zou het Ros Beiaard krijgen.
 
Om zijn overwinning te vieren, besloot Karel de Grote Beiaard te verdrinken in een rivier, waarbij Reinout toe moest kijken. Tot tweemaal toe slaagde het paard erin om de stenen, die hem naar beneden zouden trekken, te verbrijzelen. De derde keer, toen de stenen verzwaard waren, wist Beiaard nog steeds boven te komen, maar de blik van Reinout kon hij niet vinden. Reinout had zijn ogen afgewonden omdat hij het schouwspel niet meer aan kon zien. Maar de trouwe Beiaard interpreteerde dat alsof Reinout hem niet meer wilde en hij liet zichzelf verdrinken.
 
Achtergrond
De sage van het Ros Beiaard komt voort uit die van de Vier Heemskinderen: een roman uit de 15e eeuw. Maar de ontstaansgeschiedenis van het verhaal is wat ingewikkelder dan dat. Het verhaal ontstond waarschijnlijk tijdens of net na de heerschappij van Karel de Grote. Destijds werden verhalen door jongleurs en narren verteld op de hoven van edelen: de sage zich verspreid hebben onder deze beroepen. De versie die wij nu lezen kent zijn oorsprong in een 13e-eeuws gedicht. Rond 1490 is van op basis van dat gedicht een Franse roman verschenen, die nog eeuwenlang populair zal blijven. Een Nederlandse versie van het verhaal kwam al in 1508 uit!
 
Kunst

Bron afbeelding: onbekende auteur, publieke domein, via Wikimedia Commons.
Dit prachtige plaatje is een miniatuur uit de middeleeuwen: om preciezer te zijn, uit de 14e eeuw. Hierop zien we het ros Beiaard met vier jongens op zijn rug: de Vier Heemskinderen, ofwel Reinout en zijn broers. Waarschijnlijk beeldt dit de scène uit waarbij zij vluchtten van Karel de Grote. Opvallend is dat de vier allemaal een volledige wapenuitrusting aanhebben: mogelijk wilde de tekenaar de ridderlijkheid van de broers duidelijk maken?
 
Fun Facts
- De legende van het Ros Beiaard is ook hedendaags nog een deel van de Nederlandse en Belgische cultuur! Zo wordt er in het Vlaamse plaatsje Dendermonde iedere tien jaar een enorme processie gehouden ter ere van deze sage: er is een gedragen ‘pop’ van een enorm paard, waar vier broers uit Dendermonde op rijden! De volgende ‘ommegang’ is in 2030; je kan er meer over lezen op hun website!

Bron afbeelding: Paul Hermans, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
- Als je je afvroeg hoe Beiaard maar liefst vier mensen tegelijk kon dragen (en of dat geen dierenmishandeling is), geen zorgen, de sage heeft een verlossend antwoord! Het Ros Beiaard was niet alleen een ongelofelijk sterke hengst, maar had tevens een magische eigenschap: hij kon zijn grootte aanpassen!
 
Hopelijk hebben jullie genoten van deze blog! Kenden jullie de sage van de Vier Heemskinderen al? En wisten jullie van het bestaan van de processie in Dendermonde?