Deze blogpost is geschreven door: HolyCow

Mysterieus gekleurde paarden
Tegenwoordig zijn er vrij weinig mysterieuze paardenkleuren. Waarbij vroeger kleuren regelmatig door elkaar gehaald werden simpelweg omdat er weinig kennis over de onderliggende genen was, en deze simpelweg nog niet te testen waren, kunnen we nu een Smokey Black en Zwart paard makkelijk onderscheiden door wat haren op te sturen naar een laboratorium. Slechts enkele duidelijk andere paarden kleuren zijn nog een mysterie, denk bijvoorbeeld aan Flaxen.

Dat houdt paardenmensen niet tegen een poging te doen om zoveel mogelijk paarden een kleur toe te wijzen op basis van fenotype. Zilverappels moeten zilveren wimpers hebben, schimmels moeten een bril hebben en hyperpigmentatie, en een cremello moet bijna wit van kleur zijn. En hoewel dit de typische uitingen zijn van bepaalde kleuren, komt het ook voor dat genotype en fenotype niet helemaal overeenkomen. En wanneer het gaat om foto’s, kan bepaalde lichtinval veel vertekenen

Over foto’s gesproken: Van een foto kun je geen haren trekken en opsturen. Van een onbekend paard, vanaf een foto een kleur toewijzen, kan dus best een uitdaging vormen. Het voordeel aan het internet is dat je met wat geluk de huidige eigenaar kan vinden en daar meer informatie van kan vragen, en bij vermoeden van een bijzondere kleur, zelfs kan overhalen om de kleur te laten testen! 

Maar wat als dit niet mogelijk is? Bijvoorbeeld… Als de foto van 100 jaar geleden is en het paard allang al is overleden. Of als het niet om een foto gaat, maar om een schilderij?

Wanneer we kijken naar foto’s uit het verleden, hebben we vaak alleen een korte beschrijving van de fotograaf of verzamelaar van de foto’s. Eventueel kan je deze combineren met informatie uit bijvoorbeeld stamboek archieven of historische bronnen, maar deze kunnen je evengoed op het verkeerde spoor zetten. Toch is het soms de enige informatie die we hebben, en kunnen we daarvanuit alleen speculeren met de informatie die we wél hebben

Zilverappel en witgeboren veulens
Kijk je bijvoorbeeld in het boek “Het Paard in Zijn Kleurenrijkdom” van J.K Wiersema, dan zie je een verzameling van kleurenfoto’s van meer dan 50 jaar terug. Wat opvalt? Er zitten veel Groningers tussen die een Zilverappel-kleurige vacht hebben, en ook enkelen witgeboren veulens. Nu is de Groninger vrijwel verdwenen in het KWPN, en de ‘originele’ Groninger is vrijwel uitgestorven. 

Binnen het KWPN komt Zilver héél zeldzaam voor. Binnen het Groningerras lijkt deze kleur nog zeldzamer of gewoon niet-bestaand. Niet heel raar voor een bijna-uitgestorven ras, maar het bewijst maar weer dat bepaalde kleuren in het voorouderlijke ras uitgestorven kan zijn, maar wel doorgegeven kunnen zijn aan een later ontstaan ras!

En alhoewel er vrij vaak Sabino-achtige patronen voorkomen binnen het KWPN-stamboek, zien we vrijwel geen witgeboren paarden meer. Witgeboren veulens zijn kenmerkend voor enkele soorten Dominant White / White Spotting, zoals bijvoorbeeld homozygoot Sabino1, W11 en W13. Sabino1 komt voor in verschillende rassen en is dus een waarschijnlijke veroorzaker van deze witgeboren Groningers, zeker gezien de genoemde ouders zelf vaak niet witgeboren waren en het overervingspatroon dus past bij Sabino1… maar het kan natuurlijk ook zijn dat er een nu-uitgestorven unieke W-variant was!


Witgeboren groningerveulens. Links heeft de bruine moeder grotere witaftekeningen dan je meestal verwacht van een paard met enkel heterozygoot Sb1. Van het veulen rechts heeft de moeder echter wel aftekeningen die liggen binnen de verwachting van enkel Sb1. Beide veulens hebben de hengst Noorderlicht 1316 in de afstamming, een hengst met aftekeningen passend bij heterozygoot Sb1. Bron: “Het Paard in Zijn Kleurenrijkdom” van J.K Wiersema

Royal Hanoverian Creams
Het grootste mysterie binnen de historische paardenkleuren zijn misschien wel de Royal Hanoverian Creams. Over de kleur van deze paarden zijn verschillende theorieën: Een unieke verdunning, die nu is uitgestorven? Of zijn deze paarden het bewijs dat de champagne-verdunning ooit voorkwam en is ontstaan binnen Europa?? 

De Hanoverian Creams hadden een barok uiterlijk, waarschijnlijk zowel Iberische als Arabische voorouders, een bijzondere crème-kleurige vacht en waren geroemd door heel Europa. 
De paarden hadden volgens historische bronnen, naast de kenmerkende crèmekleurige vacht, ook karamelkleurige manen en staart, een roze huidskleur, en blauwe ogen. 

Op de enkele zwart-wit foto’s die nog bestaan, lijken de paarden zeker op een Champagnekleurig paard. De claim dat dit dus Champagnes waren is op dat vlak best te begrijpen. Het is echter best apart dat de kleur nu alleen voorkomt in rassen uit Amerika, of rassen waarvan de voorouders Amerikaans gefokt waren. We weten dat het in theorie mogelijk is dat de kleur in Europa is uitgestorven, maar in Amerika is gebleven. Maar hoe waarschijnlijk is dit nou werkelijk?

Daarnaast heeft de vachtkleur van de paarden op de foto’s en schilderijen ook wat weg Pearl, een verdunning waarvan we weten dat dit in rassen met een Iberische oorsprong (bvb Lusitano’s en Andalusiërs) voorkomt. 
Daarnaast weten we dus dat verschillende verdunningen eenzelfde beeld kunnen geven. Het kan dus best om een unieke mutatie gaan


Adonis was een paard van de Engelse koning King George III, en waarschijnlijk ook een Hanoverian Cream.
Bron: Schilderij van James Ward, gehaald van wikimedia commons

Dit laat allemaal maar weer zien dat het best lastig kan zijn om een kleur toe te wijzen op basis van oude foto’s en schilderijen!

Hebben jullie wel eens foto’s of schilderijen gezien met paarden die een bijzondere vachtkleur hadden? En zoja, om welke kleur vermoed jij dat dit ging?


Deze koetspaarden waren mogelijk Hanoverian Creams
Bron: The Library of Congress @ wikimedia commons